martes, 20 de agosto de 2024

PARA O MEGO DAS PALABRAS: LUSCO E FUSCO

Solpor nas Médulas á espera do luscofusco 


 Iremos colgando neste blog algúas palabras e expresiois que contribúan a lograr ese reto que nos propuxemos na última edición das Xornadas Martín Sarmiento que denominamos O MEGO DAS PALABRAS, que consiste en recoller 1000 novos vocablos para sumar ás xa 15000 entradas que ten o Dicionario do Galego do Bierzo ese magnífico traballo, espléndido agasallo que realizou Sara Rodríguez de Carracedelo.

LUSCOFUSCO

Nun refrán recollido no Refranero berciano por Santiago Castelao algo me chamou a atención e sentín que podería ser (ou que sempre é) posible e válida outra interpretación. Imos ao caso. Di o refrán recollido aos falantes da contorna polo autor citado:

Entre que busco e fusco non atopo o que busco.

 Nada máis ler este dito a miña cabeza viaxou axiña cara á máxica palabra composta do lusco-fusco. Digo máxica porque ese “entre lusco e fusco” fai referencia sempre ao anoitecer, ao momento xusto no que se vai a luz do día para dar paso ás sombras.  Dito isto, volvamos ao refrán. Para empezar este refrán berciano invítanos como mínimo a incluír fusco, como sinónimo de escuro e sombrio no noso Dicionario do Galego do Bierzo, algo que aconsella facer de xeito inapelable esta testemuña de tradición oral.  Pero indo a unha lectura máis atenta cabería a posibilidade de atoparmos cunha variante do mesmo refrán na que en lugar do primeiro busco (palabra que volve a aparecer en reiteración un tanto estraña), colocásemos a palabra lusco. A preposición entre (que sempre precede a frase galega entre lusco e fusco)  parece que pide ese troque doado, tan só cambiando a primeira letra da palabra busco> lusco. Con este leve cambio lonxe de danar o sentido do refrán, máis ben ao contrario, refórzase o seu significado. Logo esta locución adverbial ben podería entrar tamén, un pouco con calzador, no noso Dicionario do Galego do Bierzo, facéndolle unha concesión a un posible despiste ou erro de transcrición do seu recolector, poñendo en valor o xa engadido, sen escrúpulos e incuestionable, da palabra fusco.  

A palabra lusco como adxectivo na RAG é sinónima nunha das acepciois de birollo, pero como substantivo masculino (pode aparecer tamén como lusque) ten unha acepción relacionada coa luz crepuscular, tenue previa ao se cerrar a noitiña.

Como complemento escuitemos a seguir á académica Ledo Andión falar da diferenza entre o solpor e o luscofusco. 

 


Ningún comentario:

Publicar un comentario

PARA O MEGO DAS PALABRAS: MULICEIRO/ ESMURICEIRO

Nese tempo de lecer que sempre temos no vrao, nese pracer que supón a relectura que permite entrar na inmensa paneira de palabras que gardam...